Το έθιμο της βασιλόπιτας είναι πολύ παλαιό, προέρχεται από εκείνο το τελούμενο στην αρχαία εορτή των "Κρονίων" (των ρωμαϊκών "Σατουρναλίων") που παρέλαβαν οι Φράγκοι, από τους οποίους και προήλθε η συνήθεια της τοποθέτησης νομίσματος μέσα στην πίτα και της ανακήρυξης ως "Βασιλιά της βραδιάς" αυτού που το έβρισκε. Κατά άλλο έθιμο, αντί νομίσματος, έβαζαν φασόλι και αυτόν που το έβρισκε τον αποκαλούσαν "φασουλοβασιλιά".
Το κόψιμο της βασιλόπιτας είναι από τα ελάχιστα αρχέγονα έθιμα που επιβιώνουν. Σύμφωνα με τον καθηγητή Δημήτρη Λουκάτο αποτελεί εξέλιξη του γνωστού λαϊκού εθίμου της πρωτοχρονιάτικης πίτας. Στην αρχαιότητα υπήρχε το έθιμο του εορταστικού άρτου, τον οποίο, σε μεγάλες αγροτικές γιορτές, οι αρχαίοι Έλληνες πρόσφεραν στους θεούς.
Τέτοιες γιορτές ήταν τα Θαλύσια και τα Θεσμοφόρια. Χαρακτηριστικό στοιχείο της βασιλόπιτας είναι ότι ο άνθρωπος δοκιμάζει την τύχη του με το κέρμα της. προσπαθώντας να μαντέψει πως θα του έρθουν τα πράγματα τη νέα χρονιά. Σε όποιον πέσει το φλουρί, θα είναι ο τυχερός και ευνοούμενος του νέου έτους! Η ορθόδοξη παράδοση συνέδεσε το έθιμο με τη Βασιλόπιτα.
Ορθόδοξη θρησκευτική παράδοση
Πέραν όμως αυτού του φράγκικου εθίμου, που επικράτησε στην Ευρώπη, υπάρχει και μία θρησκευτική παράδοση που συνδέεται με την προσωπικότητα του Μεγάλου Βασιλείου. Κατά την θρησκευτική λοιπόν παράδοση, κάποτε στην Καισαρεία της Καππαδοκίας στη Μικρά Ασία που επίσκοπος ήταν ο Μέγας Βασίλειος, ήλθε να την καταλάβει ο Έπαρχος της Καππαδοκίας με πρόθεση να την λεηλατήσει.
Τότε ο Μέγας Βασίλειος ζήτησε από τους πλούσιους της πόλης του να μαζέψουν ότι χρυσαφικά μπορούσαν προκειμένου να τα παραδώσει ως "λύτρα" στον επερχόμενο κατακτητή. Πράγματι συγκεντρώθηκαν πολλά τιμαλφή. Κατά την παράδοση όμως είτε επειδή μετάνιωσε ο έπαρχος, είτε (κατ' άλλους) εκ θαύματος ο Άγιος Μερκούριος με πλήθος Αγγέλων απομάκρυνε το στρατό του, ο Έπαρχος απάλλαξε την πόλη από την επικείμενη καταστροφή.
Προκειμένου όμως ο Μέγας Βασίλειος να επιστρέψει τα τιμαλφή στους δικαιούχους, μη γνωρίζοντας σε ποιον ανήκει τί, έδωσε εντολή να παρασκευαστούν μικροί άρτοι εντός των οποίων τοποθέτησε ανά ένα, τα νομίσματα ή τιμαλφή και τα διένειμε σους κατοίκους την επόμενη του εκκλησιασμού.
Το γεγονός αυτό απέληξε σε διπλή χαρά από την αποφυγή της καταστροφής της πόλης και συνεχίστηκε η παράδοση αυτή κατά τη μνήμη της ημέρας του θανάτου του (εορτή του Αγίου και Μεγάλου Βασιλείου).
πηγή: περιοδικό "Κόσμος της ελληνικής ζαχαροπλαστικής"
Η αυθεντική βασιλόπιτα
Η παραδοσιακή συνταγή της βασιλόπιτας έχει διαφορετικά υλικά και τρόπο παρασκευής από τα απλά καθημερινά κεϊκ, για αυθεντική βασιλόπιτα λοιπόν ρωτήστε στο ζαχαροπλαστείο σας. Εμείς στο Flamingo προσπαθούμε κάθε χρόνο να κρατήσουμε τη συνταγή και την γεύση της, αναλλοίωτες.